عفونت مقاربتی را چطور تشخیص دهیم و درمان کنیم؟

عفونت‌های مقاربتی (STD یا STI) گروهی از بیماری‌ها هستند که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند و می‌توانند سلامت فرد و شریک جنسی او را به خطر بیندازند. شناخت به‌موقع نشانه‌ها و مراجعه برای درمان اهمیت زیادی دارد چون برخی از این عفونت‌ها می‌توانند بدون علامت باشند یا علائمی شبیه سایر بیماری‌ها ایجاد کنند. از شایع‌ترین نشانه‌ها می‌توان به ترشحات غیرعادی و سوزش یا درد در زمان ادرار، زخم، تاول و خارش یا درد ناحیه تناسلی اشاره کرد. درمان بسته به نوع عفونت متفاوت است. برخی با مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک یا ضدویروس کنترل یا درمان می‌شوند. مراجعه به پزشک انجام آزمایش‌های لازم و درمان کامل و به‌موقع کلید مدیریت مؤثر عفونت مقاربتی و محافظت از سلامت جنسی است. این بیماری‌ها ممکن است توسط باکتری‌ها و ویروس‌ها یا انگل‌ها ایجاد شوند. برخی از شایع‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
کلامیدیا
سوزاک (گنوره)
سیفلیس
ویروس پاپیلوم انسانی (HPV)
هرپس ساده
ایدز (HIV)
تریکومونیازیس

علائم عفونت مقاربتی (STDها یا STIها) بسیار متنوع است و بسته به نوع عفونت، محل درگیری و حتی جنسیت فرد می‌تواند متفاوت باشد. برخی از این عفونت‌ها هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند و فرد بدون اینکه بداند ناقل بیماری است. اما علائم شایع و هشداردهنده‌ عفونت‌های مقاربتی عبارت‌اند از:

علائم در زنان

ترشحات غیرطبیعی واژن: تغییر رنگ (مثلاً زرد یا سبز)، افزایش مقدار یا بوی بد
سوزش و خارش واژن یا ناحیه تناسلی
درد یا سوزش هنگام ادرار
احساس درد یا ناراحتی موقع رابطه جنسی
خونریزی غیرعادی (لکه‌بینی خارج از زمان قاعدگی)
زخم، تاول یا جوش روی اندام تناسلی

علائم در مردان

ترشح از مجرای ادراری (اغلب سفید، زرد یا سبز)
درد یا سوزش ادرار
خارش یا التهاب ناحیه سر آلت
زخم یا تاول روی آلت تناسلی

علائم مشترک در زنان و مردان

درد پایین شکم یا لگن
تورم غدد لنفاوی کشاله ران
تب، احساس ضعف یا کسالت
بروز زخم، جوش یا تاول در اطراف دهان و مقعد (در انواع خاص)
خارش یا ناراحتی مقعد (در عفونت‌های مقعدی)
برخی مواقع تورم یا درد بیضه‌ها در مردان

نکات مهم

بدون علامت بودن: برخی عفونت‌ها هیچ علامتی ندارند. شایع‌ترین آن‌ها کلامیدیا و ویروس HPV هستند که ممکن است فرد تا مدت‌ها متوجه ابتلا نشود.
زمان بروز: علائم ممکن است از چند روز تا چند هفته و حتی چند ماه بعد از تماس جنسی آلوده ظاهر شوند.
اهمیت مراجعه: اگر هر یک از این علائم را داشتید یا در معرض رفتار پرخطر بوده‌اید، بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

در مواجهه با عفونت‌های مقاربتی هرگونه تأخیر در مراجعه می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. مراجعه به پزشک در این موارد اهمیت ویژه‌ای دارد:
ظهور هرگونه علامت مشکوک: اگر علائمی مانند ترشحات غیرعادی، سوزش یا درد هنگام ادرار، خارش، زخم، تاول در ناحیه تناسلی و درد پایین شکم یا خونریزی غیرمترقبه را تجربه می‌کنید اگر این علائم خفیف باشند.
تماس جنسی محافظت‌نشده: در صورتی که اخیراً رابطه جنسی بدون استفاده از کاندوم داشته‌اید به‌ویژه با فردی که وضعیت سلامت او برایتان ناشناخته است.
تعدد شرکای جنسی: اگر شما یا شریک جنسی‌تان شرکای متعددی دارید یا اخیراً شریک خود را تغییر داده‌اید.
مطلع شدن از ابتلای شریک جنسی: اگر شریک جنسی شما به عفونت مقاربتی مبتلا شده یا در حال درمان است، حتماً باید خودتان هم بررسی و آزمایش شوید اگر هیچ علامتی ندارید.
بارداری یا برنامه‌ریزی برای بارداری: زنان باردار بیشتر در معرض عوارض عفونت‌های مقاربتی هستند و سلامت جنین هم ممکن است تهدید شود.
تضعیف سیستم ایمنی: در صورت ابتلا به بیماری‌های مزمن، مصرف داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی یا ابتلا به HIV حتی علائم خفیف را هم باید جدی بگیرید.

تشخیص اکثر عفونت‌های شایع مقاربتی با یکی یا ترکیبی از روش‌های زیر انجام می‌شود:
شرح حال دقیق و معاینه فیزیکی: پزشک از علائم و سابقه جنسی و وضعیت عمومی بدن سوال می‌پرسد. سپس ناحیه تناسلی و غدد لنفاوی را معاینه می‌کند.
آزمایش خون: برای تشخیص بیماری‌هایی مثل ایدز (HIV) و سیفلیس و هپاتیت استفاده می‌شود.
آزمایش ادرار: اغلب برای شناسایی کلامیدیا و سوزاک درخواست می‌شود. نمونه ادرار به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
نمونه‌برداری از ترشحات یا زخم‌ها: با یک سواب (پنبه استریل) نمونه از ترشحات دستگاه تناسلی، دهان یا مقعد برداشته و برای تشخیص میکروب یا ویروس بررسی می‌شود.
تست پاپ اسمیر (در زنان): شناسایی ویروس HPV و ضایعات مشکوک دهانه رحم معمولاً با تست پاپ اسمیر انجام می‌شود.
آزمایش‌های خاص بر اساس شرایط فرد: در شرایط خاص پزشک از تست‌های تخصصی‌تر مانند PCR، کشت میکروبی یا غربالگری‌های دیگر استفاده می‌کند.
با رشد فناوری‌های پزشکی، بانوان علاوه بر رعایت بهداشت فردی می‌توانند با بهره‌گیری از روش‌های نوین مثل پلاسماتراپی واژن در یزد به تقویت بافت واژن و پیشگیری از عفونت‌های مکرر کمک کنند. البته این درمان فقط زیر نظر پزشک و برای افراد خاص توصیه می‌شود.

درمان عفونت‌های باکتریایی

بیماری‌هایی مانند کلامیدیا و سوزاک و سیفلیس عموماً با آنتی‌بیوتیک خوراکی یا تزریقی درمان می‌شوند.
انتخاب آنتی‌بیوتیک و مدت درمان بسته به نوع عفونت و شرایط بالینی فرد است.

درمان عفونت‌های ویروسی

عفونت‌هایی مانند هرپس تناسلی و ایدز (HIV) و HPV با داروهای ضدویروسی کنترل می‌شوند.
این داروها (مثلاً آسیکلوویر برای هرپس یا داروهای ضد رتروویروس برای HIV) سرعت تکثیر ویروس را کاهش می‌دهند و عوارض بیماری را کم می‌کنند اما معمولاً ویروس را به طور کامل از بدن حذف نمی‌کنند.
پیگیری منظم و مصرف دارو طبق نظر پزشک الزامی است.

درمان عفونت‌های انگلی

تریکومونیازیس و عفونت‌های مشابه با داروهای ضدانگل (مانند مترونیدازول) کاملاً درمان‌پذیر هستند.

درمان علامتی و حمایتی

برخی موارد مانند زخم یا خارش فقط نیاز به درمان علامتی (پماد و کمپرس سرد و…) دارند تا علائم بیمار کنترل شود.
در عفونت‌های مزمن یا پیچیده، درمان حمایتی (تقویت سیستم ایمنی و اصلاح تغذیه و…) نیز توصیه می‌شود.

درمان همزمان شریک جنسی

برای پیشگیری از انتقال مجدد یا ناقل بودن مخفیانه، درمان شریک جنسی (حتی اگر بدون علامت باشد) بسیار مهم و جزء اصول درمانی است.

پرهیز از رابطه جنسی تا پایان درمان

حتماً توصیه می‌شود تا پایان دوره درمان از برقراری رابطه جنسی خودداری شود تا از انتقال به دیگران جلوگیری شود.
در برخی موارد عفونت‌های مقاوم یا تکرارشونده علاوه بر داروهای خوراکی و موضعی می‌توان از روش‌های پیشرفته مانند لیزر عفونت واژن در یزد استفاده کرد. این روش می‌تواند باعث بهبود علائم، تسریع روند درمان و بازگشت سریع‌تر سلامت بافت شود. برای آگاهی بیشتر درباره لیزر و تعیین بهترین گزینه درمان، مشاوره با متخصص ضروری است.
در برخی موارد عفونت‌های مقاوم یا تکرارشونده علاوه بر داروهای خوراکی و موضعی می‌توان از روش‌های پیشرفته مانند لیزر عفونت واژن در یزد استفاده کرد. این روش می‌تواند باعث بهبود علائم و تسریع روند درمان و بازگشت سریع‌تر سلامت بافت شود. برای آگاهی بیشتر درباره لیزر و تعیین بهترین گزینه درمان، مشاوره با متخصص ضروری است.

در صورت عدم درمان یا درمان ناقص ممکن است با مشکلات جدی تری روبرو شوید این مشکلات شامل موارد زیر است:
ناباروری: آسیب به دستگاه تولیدمثل در زنان و مردان، افزایش خطر حاملگی خارج رحمی.
بیماری التهابی لگن (PID): درد و آسیب لگنی و افزایش احتمال ناباروری در زنان.
انتقال عفونت به سایر اعضا: عفونت به کل بدن سرایت می‌کند و آسیب جدی به اعضا وارد می‌کند (مثل مغز یا قلب).
آسیب به جنین: انتقال عفونت از مادر به جنین یا نوزاد و بروز بیماری یا مشکلات جدی در نوزاد.
انتقال به دیگران: افزایش احتمال آلوده کردن شریک یا سایر افراد.
افزایش ابتلا به سایر بیماری‌ها: احتمال ابتلا به بیماری‌های دیگر (مثل HIV ) بیشتر می‌شود.
عارضه‌های پوستی-تناسلی: بروز زخم‌های مزمن و اسکار و آسیب دائمی.
مشکلات روانی و اجتماعی: اضطراب، کاهش اعتمادبه‌نفس و اختلال در روابط عاطفی.

استفاده صحیح از کاندوم: کاندوم را در تمام روابط جنسی به‌درستی استفاده کنید. چون تا حد زیادی جلوی انتقال عفونت‌های مقاربتی را می‌گیرد.
کاهش تعداد شرکای جنسی و داشتن شریک مطمئن: هرچقدر شریک جنسی ثابت‌تری داشته باشید و روابط پرخطر کمتر شوند، احتمال مبتلا شدن به عفونت هم پایین‌تر می‌آید.
انجام آزمایش غربالگری منظم: اگر فعالیت جنسی دارید و شریک ثابتی ندارید، حتی بدون علامت بودن هم باید مرتب آزمایش دهید تا از خطرات پنهان پیشگیری شود.
پرهیز از رابطه جنسی هنگام بروز علائم: اگر زخم، ترشح یا نشانه غیرعادی داشتید تا زمان معاینه و درمان هرگونه ارتباط جنسی را قطع کنید.
واکسن زدن: واکسن‌هایی مثل HPV و هپاتیت B می‌توانند شما را از برخی عفونت‌های شایع کاملاً محافظت کنند.
افزایش آگاهی و آموزش: شناخت علائم هشداردهنده و یادگیری نکات ضروری درباره بیماری‌ها تأثیر زیادی در پیشگیری مؤثر دارد.
درمان همزمان شریک جنسی: اگر به عفونت مبتلا شدید شریک جنسی هم باید همزمان درمان شود تا زنجیره انتقال کاملاً متوقف گردد.

عفونت‌های مقاربتی با وجود شیوع بالا و عوارض قابل توجه کاملاً قابل پیشگیری و کنترل هستند. به شرط آن‌که اطلاعات کافی و رفتار مسئولانه داشته باشیم. شناخت علائم خطر و عدم نادیده‌گرفتن کوچک‌ترین هشدارهای بدن و مراجعه به‌موقع به پزشک کلید اصلی تشخیص و درمان مؤثر این بیماری‌هاست. اکثر عفونت‌های مقاربتی با اقدامات درمانی مناسب تحت کنترل قرار می‌گیرند و می‌توان از عوارض آنها مثل ناباروری یا انتقال به دیگران جلوگیری کرد.
در کلینیک دکتر مریم صادقیان دکتر مریم صادقیان متخصص زنان در یزد ما باور داریم که سلامت جنسی بخشی جدانشدنی از کیفیت زندگی شماست. با رعایت اصول پیشگیری، شناخت به‌موقع علائم و دریافت مشاوره تخصصی می‌توانید از بروز عفونت‌های مقاربتی و عواقب آن پیشگیری کنید. در صورت بروز هرگونه علامت یا نگرانی تیم ما آماده ارائه دقیق‌ترین خدمات تشخیصی و درمانی مطابق با آخرین استانداردهای علمی است. برای مشاوره و غربالگری دوره‌ای یا رزرو نوبت از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 03536269265 اقدام نمایید.

منابع
my.clevelandclinic.org
americthewellproject.org
urologyhealth.org